Hoe zorgen we voor meer duidelijkheid bij het broodschap in de supermarkt?

Hoe zorgen we voor meer duidelijkheid bij het broodschap in de supermarkt?

Poll

Op grote schaal produceren industriële bakkers het brood dat wij dagelijks in de supermarkt kopen. Goed voor ongeveer 75% van het brood dat we in Nederland eten. Op Facebook vroegen we onze volgers waar zij op letten bij het kopen van brood. Het merendeel gaf aan te kijken naar de ingrediëntendeclaratie van een brood en of deze volkoren is, en in mindere mate naar smaak, prijs en toevoegingen. Kleur van brood speelt in ieder geval geen rol bij het kopen van brood. Daar bestaat juist een hoop onduidelijkheid over.

Hoe kan het broodschap beter aansluiten bij deze behoeften, en de consument meer duidelijkheid bieden en minder verwarren? Moet er iets veranderen aan het brood of het etiket, of moet het schap op de schop? Drie experts, die bezig zijn met brood en de wens van de consument, geven antwoord op deze vragen. 

Linda de Gouw

Redacteur-onderzoeker voeding bij Consumentenbond

Bij brood gaan consumenten vaak af op de naam of het uiterlijk. Maar het ene meergranenbrood is het andere niet.

Linda de Gouw
Lees verder

Logica in het schap

De hoeveelheid granen die gebruikt zijn kan per brood enorm verschillen. En een donkere kleur betekent niet altijd dat er veel vezels in zitten. Een oplossing zou zijn dat supermarkten hun brood in categorieën aanbieden. Volkorenbrood bij elkaar, net als meergranenbrood, bruinbrood, speltbrood, enzovoort. Of supermarkten kunnen het brood sorteren oplopend in vezelgehalte, zodat consumenten die een gezonde keuze willen maken, zeker weten dat ze een vezelrijk brood uitkiezen.

Het bieden van etiketinformatie maakt ook inzichtelijk of er bakkerszout (met toegevoegd jodium) is gebruikt in het brood

Bied etiketinformatie

Verder staan een aantal zaken op ons netvlies naar aanleiding van ons laatste broodonderzoek (test volkorenbrood, Consumentengids juli/augustus 2017). Positief is de enorme verscheidenheid aan volkorenbrood per aanbieder. Smaken verschillen en verandering van spijs is voor consumenten absoluut mogelijk als het gaat om het kiezen van de gezondste keuze: volkorenbrood. Een aandachtspunt is wel dat brood niet altijd een ingrediëntendeclaratie bevat. Uit ons onderzoek bleek dat dit met name het geval is bij bakkersbrood, in tegenstelling tot supermarktbrood. Het bieden van etiketinformatie maakt trouwens ook inzichtelijk of er bakkerszout (met toegevoegd jodium) is gebruikt in het brood. Voornamelijk biologische broden bevatten zout zonder jodium, terwijl jodium een belangrijk spoorelement is voor de aanmaak van schildklierhormonen die op hun beurt weer van belang zijn voor onder andere een goede groei en de stofwisseling.

Met dit soort normen kunnen consumenten er op vertrouwen dat wat ze kopen, voldoet aan bepaalde gezondheidseisen

Minder zout in brood

Een ander punt van aandacht is het zoutgehalte in brood. Zo voldeed glutenvrij brood uit de supermarkt nog niet aan de zoutnorm voor regulier brood. Uit onze onderzoeken voor de Gezondgids van april 2014 en december 2015 bleek dat in zeven van de 10 onderzochte glutenvrije broden (veel) meer zout zat dan regulier brood mag bevatten. Mede dankzij onze onderzoeken wordt het warenwetbesluit meel en brood door het Ministerie van VWS herzien en geldt de zoutnorm binnenkort ook voor glutenvrije broden. Aangezien steeds meer mensen glutenvrij eten, is dit een goede ontwikkeling voor deze productcategorie. Met dit soort normen kunnen consumenten er op vertrouwen dat wat ze kopen, voldoet aan bepaalde gezondheidseisen.

Over Linda de Gouw

Linda de Gouw is redacteur-onderzoeker voeding bij de Consumentenbond, een onafhankelijke vereniging die zich - samen met de consument - inzet voor de belangen van consumenten. 

Wat vind jij van het perspectief van Linda de Gouw?

Wim Kannegieter

Directeur van Nederlandse Vereniging voor de Bakkerij

Nederlanders houden van brood. De consument houdt van de smaak en de veelzijdigheid die het product biedt, weten we door onderzoek met consumentenpanels. En het past uitstekend in een gezond, dagelijks voedingspatroon. Zeker daar waar het gaat om bruinbrood en volkorenbrood. Het is dan ook geen wonder dat bijna iedereen brood eet.

De brood-liefhebbende consument verandert wel. De consument wil meer dan ooit weten welke ingrediënten gebruikt worden, waar de ingrediënten vandaan komen, hoe het brood gemaakt is en wat het met je lichaam doet. Volstrekt logische vragen waar bakkers en retailers op transparante wijze antwoord op geven zodat de consument een bewuste keuze kan maken.

Wim Kannegieter
Lees verder

Volstrekt logische vragen waar bakkers en retailers op transparante wijze antwoord op geven zodat de consument een bewuste keuze kan maken

Huidige informatievoorziening voor de consument

Alle verpakte broodsoorten in de supermarkt zijn voorzien van etiketten met daarop de ingrediëntendeclaratie. Dit alles volgens de geldende wettelijke voorschriften zodat de bewuste consument kan lezen waar het product uit bestaat. Mochten er toch nog vragen zijn bij consumenten dan kunnen winkelmedewerkers op de broodafdeling deze direct beantwoorden. Eventueel kan ook de klantenservice van de betreffende supermarkt uitkomst bieden.

Wat er nog beter kan

Een andere belangrijke manier om nog transparanter naar de consument te zijn, is om specifieke Nederlandse broodsoorten eenduidig te definiëren. Net zoals nu al het geval is met volkorenbrood. Deze eenduidigheid dient te gelden voor zowel industriële bakkers als ambachtelijke bakkers. Daarom is de NVB voorstander van vastlegging van aanduidingen en criteria van meel en brood in het Warenwetbesluit Meel en brood. Begin dit jaar heeft de NVB dan ook standpunten geformuleerd voor desembrood, volkorenbrood, meergranenbrood, speltbrood en productie op droge stof en netto gewicht.

Deze eenduidigheid dient te gelden voor zowel industriële bakkers als ambachtelijke bakkers

Industriële bakker of ambachtelijke bakker, wij vinden het belangrijk dat voor elke producent dezelfde regels opgaan. Als deze standpunten in wetgeving worden doorgevoerd, dan ontstaat een eerlijk speelveld voor alle producenten en wordt transparantie naar een nieuw niveau gebracht. Dit betekent dat waar de consument zijn brood ook koopt, voor elk brood dezelfde regels gelden. Wij denken dat de consument hierdoor makkelijker keuzes kan maken, en dagelijks kan blijven genieten van brood dat past in een moderne, gezonde en verantwoorde levensstijl.

Over Wim Kannegieter

Wim Kannegieter is de directeur van de Nederlandse Vereniging voor de Bakkerij (NVB), een werkgeversorganisatie die de belangen van de middelgrote en grote industriële bakkerij-ondernemingen in Nederland behartigt. Daarmee vertegenwoordigt de NVB de groep van industriële bakkerijbedrijven die over het jaar 2016 een volumeaandeel van 85,5% in de totale broodmarkt van Nederland had.

Wat vind jij van het perspectief van Wim Kannegieter?

Monique Vingerhoeds

Onderzoeker en projectleider Consumentengedrag aan Wageningen University & Research

Wit-, bruin- en volkorenbrood. De consument heeft veel te kiezen. Volkorenbrood is de gezondste broodvariant, vanwege de vezels, vitaminen en mineralen. Dus mooi dat volkorenbrood met 38% de meest gegeten broodsoort in Nederland is. Dit betekent ook dat ruim 60% van het gegeten brood geen volkorenbrood is, dus er is nog winst te behalen.

Monique Vingerhoeds
Lees verder

Hoe kunnen we consumenten helpen om vaker voor volkorenbrood kiezen? Ondanks de vele campagnes is volkorenbrood nog steeds niet altijd makkelijk herkenbaar. Het verschil tussen wit en overig brood is duidelijk. Maar de verschillen tussen volkorenbrood en de verschillende soorten bruinbrood niet. Consumenten hebben weinig kennis van de gezondheidseffecten van de verschillende soorten donkergekleurde, ‘rustieke’ en meergranenbroden. Dat bruinbrood inmiddels in de Schijf van Vijf staat, helpt waarschijnlijk niet om consumenten te bewegen om volkorenbrood te kiezen. 

Consumenten weten wat ze willen, namelijk wat ze altijd kopen en wat in de aanbieding is

Lees ook: Hoe gebruikt de consument het etiket?

Een manier om consumenten een duwtje in de gezonde richting te geven zonder dat hun keuzevrijheid ingeperkt wordt, is nudging. Een bekend voorbeeld van nudging in de supermarkt is het op ooghoogte plaatsen van een product waarvan men de verkoop wil stimuleren. Helaas, volgens onze studies zijn consumenten moeilijk te nudgen richting volkorenbrood. Consumenten weten wat ze willen, namelijk wat ze altijd kopen en wat in de aanbieding is. Wij hebben in onze studies laten zien dat mensen enorme gewoontedieren zijn. Omdat gewoontes lastig te veranderen zijn, is een andere strategie nodig.

Broodbranche aan zet?

Hoe ziet de ‘broodwereld’ er uit in de beleving van de consument en hoe kan er meer duidelijkheid worden geboden bij het broodschap? Allereerst lijkt het goed de verwarring tussen de verschillende ‘donkere’ broodtypen weg te nemen. ‘Bruin’, ‘volkoren’, ‘meergranen’, het lijkt voor de consument allemaal hetzelfde. Alleen witbrood is duidelijk anders. De broodbranche zou misschien een harmonisatie van de veelheid aan broodtypen kunnen overwegen. Door een logo, kleurcode, of duidelijke naam zou de consument duidelijk gemaakt kunnen worden welk type brood er nu in het schap ligt. Er is echter weinig bewijs dat consumenten zich laten beïnvloeden door informatie op verpakkingen. Het is ook de vraag of consumenten op weer een nieuw logo zitten te wachten.

Er is weinig bewijs dat consumenten zich laten beïnvloeden door informatie op verpakkingen

Verder zou het beter zijn als brood niet langer donkerder gemaakt wordt, zodat consumenten niet misleid worden door de ‘gezond’ en ‘rijk aan vezel’ associaties die dit bij consumenten oproept. Als de broodbranche een bijdrage wil leveren aan de gezonde eetgewoonten van de consument, dan leveren ze geen brood meer dat gezonder lijkt dan het is.

Tot slot kan het goedkoper maken van volkorenbrood en het duurder maken witbrood de prijsbewuste consument mogelijk verleiden tot de gezondere broodkeuze.

Over de auteurs

Monique Vingerhoeds is onderzoeker en projectleider consumentengedrag aan Wageningen Food & Biobased Research. In haar onderzoek richt zij zich met name op mechanismen van gezonde keuzes en manieren om de consument hier positief in te beïnvloeden.  

Ellen van Kleef is associate professor Marketing en consumentengedrag aan Wageningen University & Research en tevens hoofddocent Healthy food consumption. Focusgebieden binnen haar werkveld zijn overeten, eetgedrag, zelfbeheersing en interventies van gezonde voedselconsumptie. Eerder schreef zij voor Nederland Voedselland Hoe gebruikt de consument het etiket?. 

Wat vind jij van het perspectief van Monique Vingerhoeds?

Hoe kan het broodschap volgens jou nog duidelijker?